Pamiątka Rodzinna – Piękny Drewniany Krzyżyk w rodzinie w USA, czy chce nam coś powiedzieć o rodzinnych korzeniach w Polsce? (Narodowa.pl PGF Help Room nr. 84)
Ze strony Narodowa.pl –
https://narodowa.pl/dzial/genealogia-epigenetyka/page/13/
- from that page:
—– Original Message —–
From: Diane Jorgensen
To: narodowa@narodowa.pl
Sent: Wednesday, February 22, 2006 10:15 PM
Subject: Would like to share with forum > www.Narodowa.pl
Hello dear Tad,
While going thru my grandmother’s things, my mother gave to me this wooden cross that came from Poland. It was our beloved great grandmother Helena’s. The pic does not do it justice but I wanted to share this work of art, (to me as well as sentimental value) with you all. On the back of it a word is written…Kochanej ? I believe.
Huggs,
Diane
Próba tłumaczenia – Strona Narodowa GA.PA:
----- Wiadomość oryginalna -----
Od: Diane Jorgensen
Adres e-mail: narodowa@narodowa.pl
Wysłano: środa, 22 lutego 2006, 22:15
Temat: Chciałbym się podzielić z forum > www.Narodowa.pl
Witaj drogi Tad,
Przeglądając rzeczy po babci, mama przekazała mi ten drewniany krzyż, który przyjechał z Polski. To była pamiątka naszej ukochanej prababci Heleny. Zdjęcie nie oddaje tego dokładnie, ale chciałam podzielić się tym rękodziełem (dla mnie również wartością sentymentalną) ze wszystkimi. Na odwrocie jest napisane słowo... Kochanej ? Tak sądzę.
Uściski,
Diane
==
Od strony Narodowa.pl – styczeń 2025 roku:
Minęło prawie 20 lat, może będziemy mogli, z coraz bardziej rozbudowanymi współczesnymi poszukiwawczymi bazami, powiedzieć coś więcej o rodzinnym domu (rodzinnych domach) przodków Prababci Heleny w Polsce? Spróbujmy, dla uczczenia tej pięknej rodzinnej pamiątki.
LOKALIZACJA NAZW, MIEJSC I HISTORII RODZINNYCH DOMÓW PRZODKÓW W POLSCE
18 stycznia 2025 roku – pytanie o możliwe pochodzenie tego krzyżyka prababci Heleny, który mógłby pomóc w głębszym zbadaniu historii rodzinnego domu w dawnej Polsce, zostało skierowane do przyjaciół z Forum PTG Polskiego Towarzystwa Genealodzy.PL – serwis Polskiego Towarzystwa Genealogicznego – i zaledwie po kilku godzinach zaczęli oni przesyłać odnalezione informacje z innych stron genealogicznych, z danymi pozwalającymi rozpocząć ogólne badania nad historią rodzinnego domu prababci Heleny – miejscowości i rodzinnych parafii – oto to wyniki tych badań na dziś (jest to wpis roboczy, zbierający różne dane, żywy – ciągle uzupełniany!):
I. Imię i Nazwisko Prababci: Helena Adamska
Rodzice Heleny: Andrzej Adamski i Karolina Adamska z domu Bugajska, kościelny metrykalny wpis urodzenia Heleny Adamskiej: https://skanoteka.genealodzy.pl/index.php?op=pg&id=861&se=&sy=1889&kt=1&plik=022-027.jpg&x=1427&y=0&zoom=1.75
1. Rodzinny dom prababci Heleny Adamskiej w Polsce (wtedy jako Rosja) tuż przed emigracją do USA (rok 1911): miejscowość Krajów (też jako Krajew) – położona w województwie mazowieckim w jego południowej części, notka o tej miejscowości w Polskiej Wikipedii:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kraj%C3%B3w_(wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie)
-,z tego wpisu: Krajów dawniej też Krajew – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Przysucha. Prywatna wieś szlachecka, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego.
Analiza nazwy miejscowej w przekroju historycznym – dla przygotowania badań rodzinnych dokumentów archiwalnych z wieków wcześniejszych:
Największy polski słownik nazw miejscowych NMP Nazwy Miejscowe Polski Historia Pochodzenie Zmiany, zespół pod kier. Prof. K. Rymuta, wyd. DWN tom V Ko-Ky, Kraków, 2001 r. – str. 272 – pełny zapis: Krajów (2) wś, rad. gm. Przysucha, 6 km. na płn.-wsch. od Przysuchy: de Krajów (rok 1400) ZDM IV 326 ; de Crayewo 1412, de Crayow 1417 Sand nr 531, 1876; de Craiow (1439)1599 ZDK II 323, de Crayowo 1451 Matr I nr 121; Krayow 1508, Źdz XV 475; Crayow 1511-23 ŁLB I 657; Krayow 1564-65 Lusand 193,; Krayow 1569 Źdz XIV 316; Kraiow 1827 Tabella I 238; Krajów al. Krajew 1883 SG IV 585, Krajów, -owa, krajowski 1970 UN 30, 46; gw. kraiuf, -owa, krajoski. –Od n. os. Kraj, z suf. -ów, też -ewo, -owo, -ew. Lit.: KSand 103; KopRad 81.
SGKP Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego (lata ok. 1880-1902) podaje taką informację o tej części starej Ziemi Mazowieckiej: ,,Na początku XVI w. siedziała tu częściowa szlachta”.
2. Rodzinna parafia i kościół w Polsce: Skrzyńsko, historycznie równie bardzo stara miejscowość i parafia, nota w Polskiej Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Skrzy%C5%84sko
– Skrzyńsko, dawniej też Skrzynno – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Przysucha. Leży na ziemi sandomierskiej, która jest częścią Małopolski.
– z tego wpisu fragment: Skrzyńsko było pierwszą siedzibą kasztelanii skrzyńskiej (przeniesioną do pobliskiego Skrzynna ok. 1120). Za rządów Konrada Mazowieckiego księstwo łęczyckie utraciło w 1239 lub 1243 kasztelanię skrzyńską wraz z dwoma innymi kasztelaniami zapilickimi (położonymi na prawym brzegu Pilicy: żarnowską i małogoską), które na stałe przeszły do księstwa sandomierskiego.
Podany wyżej słownik SGKP Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego (ok. 1880-1902) podaje, że to Skrzyńsko ,,jest zapewne częścią obszaru pierwotnie należącego do Skrzynna, nadaną przez księcia Polski Bolesława Krzywoustego (1086-1138) Piotrowi Duninowi”.
Opis historyczny: Skrzyńsko – Skrzynno – 1136 r. Gród Książęcy, Skrin XVI w. Skrzyn, pierwszy kościół w Skrzyńsku pod wezwaniem Trójcy Świętej zbudował około 1130 roku tenże Piotr Dunin Włostowic, zwany także jako Piotrek, Włast lub Włost, zwany później Duninem, Duńczykiem (żył w latach ok. 1080 – 1153), możnowładca Polski z rodu Łabędź, syn Włosta i od 1117 roku Palatyn (łac. comes palatinus) Bolesława Krzywoustego.
On też umieścił w tym kościele obraz Matki Bożej, przed którym miał dostąpić łaski przywrócenia wzroku i mowy. Obecnie Skrzyńsko i parafia Św. Wojciecha jest najstarszym ośrodkiem kultu maryjnego w tym regionie Polski (a więc historycznie, na pograniczu d. Mazowsza i Małopolski).
Inna historyczna informacja, może legenda, skąd wzięła się budowa tego kościoła: Piotr Dunin Włostowic zasłynął wielkim czynem – podstępnym pojmaniem księcia Wołodara Rościslawowicza podczas wyprawy Bolesława Krzywoustego na Ruś – wielki okup za niego otrzymał Bolesław Krzywousty (Włostowic zrzekł się jakichkolwiek korzyści z tego okupu). W uznaniu zasług książę darował Włostowicowi wiele ze swoich ziem, m.in. tę kasztelanię skrzyńską.
Wielki czyn Piotra na Rusi i okoliczności jego małżeństwa (do dalszego opisania) przyniosły mu wielką sławę, lecz nie znalazły uznania w oczach Kościoła. Włostowic, jak każdy pobożny człowiek, poszedł do spowiedzi. Pokuta była surowa, miał bowiem ufundować siedemdziesiąt siedem kościołów (w tym ten właśnie kościół w Skrzyńsku?).
—
—
3. Historia rodzinnego domu/ rodzinnych domów przodków Prababci Heleny Adamskiej – wybrane potwierdzenia nazw miejscowości z metrykalnych indeksów polskiej genealogicznej bazy PTG Geneteka:
3.1 Rodzina Adamskich: Krajów, par. Skrzyńsko – np. brat Heleny Adamskiej – Urodzenia:
| 1887 | 129 | Adam | Adamski | Andrzej | Karolina | Bugajska | Skrzyńsko | Krajów |     |
3.2 Rodzina Bugajskich: Skrzyńsko, par. Skrzyńsko – przykładowe potwierdzenia – wpis urodzenia matki Heleny Adamskiej – Karoliny Bugajskiej:
| 1860 | 104 | Karolina | Bugajska | Józef | Apolonia | Pieszczkówna | Skrzyńsko | Skrzyńsko | |
—
4. Ich krewni, przodkowie i ich rodzinne domy, przy ew. dalszym badaniu innych rodzinnych domów, genealogii, czy parafii w pokoleniach wcześniejszych:
4.1 Ojciec Andrzej Adamski ur. 13.11.1864 Gzowice – par. Jedlnia:
# SGKP – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego (gł. 1880-1902): http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/926
# NMP Nazwy Miejscowe Polski Historia Pochodzenie Zmiany K. Rymut: T. III E-I PAN IjP Kraków 1999, str. 456 : Gzowice, trzy wsie dziś Gzowice, Gzowice-Folwark, Gzowice-Kolonia, gm. Jedlnia-Letnisko, 12 km. na wsch. od Radomia: Gzowycze (1470-80) DB II 529 .............. -- Od n. osob. Giez SSNO II 117 ....z suffix -owice,. Człon drugi od ap. folwark, kolonia..., Lit.: KSand 74; KopRad 374-5.
SSNO - Słownik Staropolskich Nazw Osobowych - W. Taszycki
KSand 74 - M. Kaminska. Nazwy Miejscowe dawnego województwa sandomierskiego. Cz. 1, 2. Wrocław 1964-1965.
KopRad 374-5 - D. Kopertowska, Nazwy miejscowe województwa radomskiego, Kielce 1994.
TaszyckiPatrMaz - W. Taszycki, Patronimiczne nazwy miejscowe na Mazowszu. Kraków 1951.
—
4.2 Dnia 23.01.2025 19:00 przesłano kolejny materiał do dalszych badań – genealogia:
…
Franciszek Wroński (1879-1945) + Helena Adamska (1889-1968)
l
Andrzej Adamski (1864-1940) + Karolina Bugajska (1860-1937)
l
Jan Adamski (1843 – ?) + Franciszka Marchew/Marchewska (1842 – 1884)
l
Jan Adamski (1798 – 1872) + Tekla Bereza (1816 – ?)
l
? Adamski + ? Łazówna
Karolina Bugajska (1860-1937)
l
Josef Bugajski (1860-1937) + Apolonia Pieszczkówna (1840 – ?)
l
Jan Bugajski (1817- 1849) + Wiktoria Malik (1817 – 1855)
l
Joachim Bugajski (? – 1831) + Agata Figlarz (? – 1831)
l
Jan Bugajski + Marianna …
Apolonia Pieszczkówna (1840 – ?)
l
Baltazar Pieszczek (? – 1846) + Józefa Chołewińska / Chołewa / Cholewa (? – 1880) córka Jan Cholewa + Józefa
l
Jędrzej Pieszczek / Piszczek + Justyna Federowicz / Federuk
l
Łukasz Federuk (1733 – 1813) + Katarzyna Pomykała (1748 – 1816)
Wiktoria Malik (1817 – 1855)
l
Jakub Malik ( ? – 1837) + Helena (Angela) Jamorek córka Mateusza Jamorek ( ? – 1819) + Katarzyna ? ( ? – 1827) Mateusz syn Tomasza Jamorek
l
Kazimierz Malik (!&41 – 1811) + Elżbieta Kaczorcyk ( ? – 1820)
l l
Piotr M.+ Dorota Błażej K. + Franciszka
Franciszka Marchew / Marchewska (1842 – 1884)
l
Marcin Marchewa + Kunegunda Rybak (1801 – ?)
l
Stanisław Rybak (1765 – ?) + Katarzyna Zwierz (1765 – 1831)
l l
Baltazar R. + Marianna Grzegorz Zwierz (1736 – ?) + Agnieszka (1736 -?)
–
Źródła powyższych danych: strony MyHeritage # Genicom: https://www.myheritage.com/# https://www.geni.com/
—
4.3
4.4
4.5
…
5. Historyczne opisania rodzinnego domu, mapy geograficzne:
5.1 Wiek XIX:
# Dom rodzinny Krajów (d. Krajew) – SGKP Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego (ok. 1880-1902): 22 domów, 262 mieszkańców… http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/585
Mapa: …
# Dom rodzinny Skrzyńsko – ten sam SGKP (ok. 1880-1902): 49 domów, 531 mieszkańców: http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_X/731
Mapa: …
—
5.2 Rok 1827: ,,Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi”:
# Dom rodzinny Krajów: 19 domów, 114 mieszkańców – strona 245:
https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/274992/edition/274471?language=pl
# Dom Rodzinny Skrzyńsko: 46 domów, 361 mieszkańców:
https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/110117?id=110117
—
6. Wieki wcześniejsze, np.:
6.1 SŁOWNIK HISTORYCZNO-GEOGRAFICZNY ZIEM POLSKICH W ŚREDNIOWIECZU, IH Instytut Historii PAN:
http://www.slownik.ihpan.edu.pl/index.php
Wyniki:
6.1.1
6.1.2
#
—
Inne opracowania:
7.
8.
9.
10.
…
…
W pomocy udział biorą uczestnicy forum PTG – serdeczne dziękujemy za pomoc w uzupełnianiu danych również innych członków forum i innych for!:
Rebell_Cieniewska_Grażyna
PawełKoss
Jan2024
Officinalis_Paeonia – Elża
kaphis – Marek Z.
Pobłocka_Elżbieta (tu w finale pierwszego dnia badań skany metrykalnych wpisów urodzenia pradziadków Heleny Adamskiej i Franciszka Wrońskiego)
—
Wpis prowadzi: admin strony Narodowa.pl – Tadeusz ‘Tad’ Wysocki
W albumie fotografii/skanów wpisu – w kolejności ukazywania się:
1/2. Fotografie Pamiątkowego Krzyżyka przesłanego przez Panią Diane Jorgensen do strony Narodowa.pl
3. Skan Urodzenia Prababci Heleny Adamskiej (1889) metryki RK kościoła Skrzyńsko – przesłany przez Forum PTG
4. Fotografia rodzinnego kościoła Prababci Heleny Adamskiej w Skrzyńsku (pocz. XX w.) – źródło fotografii i dalszych wskazań: https://pl.wikipedia.org/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Wojciecha_w_Skrzy%C5%84sku
5. Fotografia rodzinnego kościoła Prababci Heleny Adamskiej w Skrzyńsku (XXI w.) – źródło fotografii i dalszych wskazań: https://pl.wikipedia.org/wiki/Parafia_%C5%9Bw._Wojciecha_w_Skrzy%C5%84sku
6. Skan Urodzenia Pradziadka Franciszka Wrońskiego (1879) metryki RK parafii Bądkowo Kościelne – przesłany przez Forum PTG
7. Fotografia rodzinnego kościoła Pradziadka Franciszka Wrońskiego w Bądkowie Kościelnym (stan obecny) – źródło fotografii i dalszych wskazań: https://www.diecezjaplocka.pl/kontakt/parafie/badkowo-koscielne-sw-szczepana
8.
9.
10.
—
—
11. ,,Etymologia, czyli znaczenie i pochodzenie rodzinnych nazwisk”:
# Nazwisko Adamski – jest notowane w pracach polskiej etymologii, które potwierdzają jego pierwsze archiwalne notowania w Polsce na rok 1600; samo nazwisko pochodzi od staropolskiego języka i imienia Adam – w genezie od imienia biblijnego Adam, czyli praojca rodu ludzkiego , może od sumeryjskiego ada-mu ‘mój ojciec’…
Nazwisko Adamski jest notowane na listach dawnej polskiej szlachty. W kolejnych wiekach mogło oznaczać też stan mieszczański, lub włościański – a tu poprzez silne swoje rozrodzenie i rozdrobnienie rodzinnej ziemi.
# Nazwisko Wroński – jest równie notowane w pracach polskiej etymologii – tu pierwsze archiwalne notowania w Polsce sięgają aż do 1401 roku – pochodziło głównie od nazwy miejscowej Wrońsko (sierp. gmina Konopnica), lub od innej nazwy miejscowej Wrona (ciech. gmina Załuski) – gdzie mogło znajdować się gniazdo rodzinne praprzodków o nazwisku Wroński.
Nazwisko Wroński jest również notowane na listach dawnej polskiej szlachty. Jeśli chodzi o stany mieszczańskie i chłopskie – uwaga jak wyżej przy nazwisku Adamski.
—
12. Do przebadania – opisanie miejsc, społecznych obyczajów, historycznych zdarzeń, itp. – proponowane źródła m.in.:
1. Informacje osadnicze i inne zawarte w księgach sądowych grodzkich i ziemskich
2. Rejestry Poborowe (specjalne podatki na cele wojenne), rejestry podymnego i pogłównego z XVII w., taryfy dymów z lat 1789-1790, oraz sporządzone w układzie parafialnym wykazy płatników dziesięcin z ostatniej ćwierci XVIII w., gł. AGAD Warszawa
3. Wizytacje diecezjalne przeprowadzane w Polsce na mocy uchwał soboru trydenckiego kilkakrotnie, począwszy od schyłku XVI w. Akta tych wizytacji, zawierające wiele cennych informacji różnego charakteru, zachowały się mniej lub więcej kompletnie w archiwach diecezjalnych.
4. Rękopiśmienne wyciągi I. Kapicy Milewskiego z ksiąg sądowych .
5. Lustracje królewszczyzn – dzieje zagospodarowania miast i wsi królewskich, częściowo wydane już drukiem i opracowane krytycznie z rewizją listów, czyli nadań królewszczyzn, której protokóły w sposób istotny uzupełniają lustracje.
6. Inwentarze starostw, sporządzane głównie przy zmianach ich posesorów. Poprzedziły je inwentarze dochodów z dóbr książęcych, spisywane w związku z wcieleniem lenna mazowieckiego do Korony – wykorzystano je do kontroli stanu własności, a towarzyszące im często rejestry czynszów książęcych — jak np. rejestr czynszów pisarstwa warszawskiego, czy wcześniejsze z przełomu XV i XVI w. wykazy czynszów z dóbr książęcych, które posłużyły do wyrywkowej kontroli osadnictwa.
7. Zygmunt Gloger i jego “Geografia historyczna ziem dawnej Polski”, Kraków 1903 (lata 1462 – 1793)
8. “Atlas historyczny Polski. Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku. Część II Komentarz i indeksy pod redakcją Władysława Pałuckiego, Warszawa, 1973, PAN
9. Księgi uposażeń i inwentarze dóbr kościelnych.
10. Inwentarz dóbr biskupstwa płockiego z 1650 r. – szczególnie cenne wiadomości osadniczych dla miast i wsi biskupich.
(# z Atlasu Historycznego Polski Mazowsze w Drugiej Połowie XVI wieku, Instytut Historii PAN, 1973 r).
11/19. …
20. Badanie różnych historyczno-genealogicznych baz danych – propozycja baz podanych też w spisie na stronie Narodowa.pl :
https://narodowa.pl/exhibits/ciekawe-linki-zgloszone-do-ga-pa/
—
…
—
Inne rodzinne opracowanie:
II. Pradziadek Franciszek Wroński:
Badanie rodzinnego domu/ rodzinnych domów w przygotowaniu – zaczyn:
1879/33 Franciszek Wroński ur. 09.03.1879r. rodz.
Roman , Marianna Janczewska , par. Bądkowo Kościelne, wieś Józefowo
wpis 33 skan 9
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jed … a/17251984
…
Generalne badanie trwa.
